Bu yıl, 21'incisi düzenlenen Doha Forum,&nbsp;Katar’ın başkentinde bölgesel politikacıların, uzmanların, iş dünyasının ve diplomatların yıllık olarak bir araya geldiği 2 günlük bir organizasyon. Forum, Katar devleti için büyük önem arz ediyor. Dünyanın neredeyse her yerinden misafirlere ev sahipliği yapan forum, sosyal olduğu kadar politik amaçlara da hizmet ediyor. Forum'daki panellerin konuları, yapay zekadan Rusya’nın Ukrayna işgaline kadar geniş bir yelpazede seyretse de bu yılın odak noktası İsrail-Hamas Savaşı&nbsp;oldu.&nbsp;Forum, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani'nin açılış töreninde yaptığı konuşma ile başladı. Konuşmasında Gazze’deki savaşa odaklanan Al Sani, "Filistin'de yaşanan eşi benzeri görülmemiş insani felaket, dünya çapındaki özgür halkları uluslararası sistemin doğasını, hukuki araçların etkinliğini ve prensiplerin samimiyetini sorgulamaya zorluyor" diyerek aslında dünya kamuoyunda uzun zamandır tartışılan tek kutuplu dünyanın sonuna gelindiği düşüncesine de vurgu yaptı. Zira bu vurgu Forum’daki birçok panelde de başka aktörlerce yankılandı. ABD’nin domine ettiği&nbsp;tek kutuplu dünyanın sonuna gelindiği fikri "Çok Katmanlı bir Dünyaya Doğru: İttifakları Yeniden Düşünmek" isimli panelde Çin’den katılan temsilci Mabel Lu Miao tarafında da yinelendi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Batı temkinli</h2>Gazze’deki savaşın diplomasi dünyasındaki etkisi ve Biden yönetiminin İsrail'e olan desteğine duyulan memnuniyetsizlik, forumda açıkça gözüküyordu. Forum’da savaşa ilişkin ABD'nin tutumuna destek minimaldi. Zira başta ABD olmak üzere daha önceki yıllarda yapılan forumlara üst düzey yöneticiler gönderen Batı devletleri bu yıl çok daha orta seviye yöneticilerle temsil edildi. Başta Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan olmak üzere, Afrika ve Asya’dan birçok üst düzey yönetici Forum’a katılım sağlarken ABD’den gelen en üst düzey isim Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham oldu. Graham katıldığı panelde Katar'ın savaştaki arabuluculuk rolünü öven bir konuşma yaptı. Ayrıca kendisi Suudi-İsrail normalleşmesi için özellikle çalışacağını ve Biden yönetimine destek vereceğini belirtti.&nbsp;İsrail-Hamas savaşının etkisi sadece Forum’a katılanların niteliğinde değil, aynı zamanda niceliğinde de kendisini gösterdi. Konuştuğum bir yetkiliye göre geçtiğimiz yıl 5 bin civarında olan katılımcı sayısı bu yıl 3 bin civarına düştü. Özellikle Batı devletlerinden katılım geçtiğimiz yıllara kıyasla azalmıştı. İsrail’in Gazze’de yaptıklarına başta ABD olmak üzere Batı devletlerinin verdiği desteğin, Ortadoğu’da tepkiyle karşılandığı herkesin farkında olduğu bir gerçek. Her ne kadar devletler arasında diplomatik ve ekonomik ilişkiler devam etse de Forum’da da Arap dünyasının İsrail’e karşı öfkesi hissedilebiliyordu.&nbsp;Unutmamak gerekiyor ki önemli bir ABD müttefiki olan Katar, ateşkes müzakeresine ve rehinelerin serbest kalmasında aktif olarak arabulucu rolü üstlenmişti. Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Al Sani, savaşa son verilmesini isteyenlerle ateşkese karşı çıkanlar arasındaki uçuruma dikkat çekti. Bu uçurum panelistlerin yaptığı konuşmalarda da dikkat çekti. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD'nin BM Güvenlik Konseyi’ndeki veto kararına dikkat çekti ve Gazze'deki kötüleşen durum konusunda endişelerini dile getirdi. Guterres aynı zamanda açlıktan, bombardımandan ve hastalıktan dolayı Gazze’de kamu düzeninin çökmesini konsundaki öngörüsünü anlattı. Forum her ne kadar Gazze’deki savaşın gölgesi altında gerçekleşmiş olsa da tartışmalar bununla sınırlı değildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gazze’nin ötesinde</h2>Güvenlik ve enerji konularının yanı sıra Forum’da ekonomik kalkınma, çevresel sürdürülebilirlik, gıda güvenliği ve yapay zeka gibi birçok başka konu da konuşuldu. Katar ve daha genel olarak Körfez ülkelerinin ekonomik dönüşüm, yapay zeka, sürdürülebilirlik, ekonomik çeşitlendirme gibi başlıklardaki girişimleri de Forum’un odağındaydı. Spordan ekonomik dijitalleşmeye kadar birçok konuda yatırım yapan Katar’ın 2030 vizyonu da tartışılan konular arasındaydı. Elbette, en azından kamusal alanda konuşulmayan birçok tartışmalı gerçek de insanların aklında soru işareti olarak kalmaya devam etti. Ekonomik yatırım, iş gücü geliştirme, kadın istihdamı gibi pozitif atılımlar olarak değerlendirilebilecek girişimler bir yana, Katar’ın sorunlu işçi politikaları Forum’da konuşulan konulardan biri olmadı. Türkiye’nin Forum’daki temsili ise son derece kısıtlıydı. Geçtiğimiz yıllarda bakanlık düzeydinde temsil edilen Türkiye, bu yıl milletvekili düzeyinde kaldı. &nbsp;Önümüzdeki yıllarda da devam edecek olan Doha Forum, diplomasi için önemli bir fırsat sunuyor. Panellerin dışında özel görüşmelerde de Ukrayna’dan Yemen’e kadar birçok krize dair görüşmelerin yapıldığı biliniyor. Gazze’deki savaşın gölgesinde yapılan forumun neler getirdiğini ise önümüzdeki süreçte göreceğiz. Dünyanın tek kutuplu nizamının geride kaldığı fikri iyice yerleşmiş durumda. Washington da bunu kabul etmişe benziyor, ancak bu kabulün nasıl bir yönetim mekanizmasına dönüşeceni hep birlikte göreceğiz.

Spektrum

Bu yıl, 21'incisi düzenlenen Doha Forum'un odak noktası İsrail-Hamas Savaşı oldu. 

Doha Forum 2023: Savaşın gölgesinde diplomasi

• Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un sağlık durumu konusundaki spekülasyonlar devam ediyor. Reuters haber ajansı; Çin yönetiminin, en son 11 Nisan'da görülen ve 15 Nisan'da dedesinin doğum günü dolayısıyla gerçekleşen devlet törenlerine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52434816">katılmayan</a> Kim Jong-un'un sağlık durumunun incelenmesi için ülkeye tıp uzmanlarından oluşan bir heyet gönderdiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.reuters.com/article/us-northkorea-politics-exclusive/exclusive-china-sent-team-including-medical-experts-to-advise-on-north-koreas-kim-sources-say-idUSKCN2263DW">iddia etti.</a><ul><li>Detay: ABD'de Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, iddialara rağmen Kuzey Kore'den bir açıklama yapılmaması sebebiyle liderin "öldüğünü ya da iş göremez hâle geldiğini düşündüğünü" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdli-cumhuriyetci-senator-graham-kim-jong-un-olmemisse-soke-olurum/1819222">söylerken</a> böyle bir senaryoda yerine geçecek kişinin kız kardeşi Kim Yo-jong olacağı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2020/04/26/kuzey-kore-lideri-kim-jong-un-olurse-yerine-kim-gececek">düşünülüyor.</a></li></ul>

Lindsey Graham ile ilgili hikayeler